„Poleski Wóz Tradycji” to kompleksowy projekt o charakterze badawczym i artystycznym, którego głównym celem jest dokumentowanie i upowszechnianie elementów kultury tradycyjnej regionu Polesia, w sposób interdyscyplinarny, kreatywny, angażujący każdą z grup odbiorców. W oparciu o unikalną tradycję Polesia Zachodniego, projekt ma przyczynić się do integracji kulturowej członków jego społeczności. Misją projektu będzie utrwalenie i przekaz unikalnego dziedzictwa kulturowego działając kompleksowo w 3 kierunkach: dokumentując tradycję, badając ją, przekazując i aranżując w twórczy sposób, opierając się na istniejącym systemie funkcjonowania tradycji na terenie Polesia, czyli dialogu międzypokoleniowego i międzykulturowego. Będzie to współpraca badaczy, depozytariuszy tradycji, artystów i odbiorców kultury młodego pokolenia, która doprowadzi do stworzenia sieci współpracy, której symbolem będzie Wóz Tradycji-narzędzia do zachowania i promowania unikalnego dziedzictwa Polesia Zachodniego. 

 

TRASA / PRZYSTANKI / PASAŻEROWIE

Wóz tradycji to działanie skupione na międzypokoleniowym i międzyśrodowiskowym przekazywaniu niematerialnej tradycji Polesia Zachodniego, aktywizujące każdą z grup odbiorców kultury. Wóz tradycji jest to dosłownie wóz drabiniasty podróżujący po terenie Polesia Zachodniego, który każdego roku projektu będzie obierał inny kierunek tematyczny dotyczący tradycji regionu dokonując przekazu z uwzględnieniem lokalnie rozwijających się technik i sposobów transmisji, będących integralną częścią tradycji. Przysłowiowe przystanki będą to miejsca, w których funkcjonują charakterystyczne dla naszego regionu zjawiska. W praktyce będą to spotkania warsztatowe z informatorami, którzy będą przekazywać swoją wiedzę, doświadczenia, relacje i obyczaje. Za pomocą wozu prowadzona będzie komunikacja kompleksowa: pośrednią i bezpośrednią, prowadząc do różnych relacji i modeli środowiskowych przekazywania zanikającej tradycji. Pasażerami Wozu tradycji będą:
- odbiorcy żywej tradycji: młodzież, dzieci, czyli młodsze pokolenia i ruchy amatorskie,
- inni depozytariusze kultury jako czynnik in situ – gdzie przekaz odbywać się będzie pomiędzy osobami wywodzącymi się z tej samej wspólnoty i kultury lokalnej, bądź możliwie najbliższej,
- wszyscy odbiorcy pośredni – przystanki będą dokumentowane i udostępnione on-line szerszemu gronu odbiorcy za wykorzystaniem nowych mediów i technik teleinformacyjnych.
Efektem rzeczowym działania Wozu Tradycji będzie achiwum cyfrowe - zakładka pt. POLESKI WÓZ TRADYCJI, gdzie znajdować się będzie POLESKA MAPA TRADYCJI , na której systematycznie oznaczana będzie TRASA WOZU oraz PUNTY WYMIANY TRADYCJI.

Każdego roku podejmować będziemy inną tematykę z zakresu unikalnych elementów kultury tradycyjnej Polesia określając symboliczne TRASY naszego Poleskiego Wozu Tradycji:
1) rok 2021 - obrzędowość okresu wiosennego i letniego, natura w kulturze tradycyjnej, zielarstwo, medycyna ludowa, wierzenia magiczne;
2) rok 2022 - obrzędowość okresu jesiennego i zimowego, folklor narracyjny, bajki ludowe, regionalne podania i legendy;
3) rok 2023 - obrzędowość rodzinna, zabawy, wyliczanki dla dzieci, tańce, kołysanki.

 

 

POLESKI WÓZ TRADYCJI TO RÓWNIEŻ:

Badanie tradycji
Działanie ukierunkowane na badanie, dokumentacje i utrwalanie treści kultury tradycyjnej Polesia Zachodniego, a zwłaszcza jej unikatowych i zanikających zjawisk. W ramach działania co roku zorganizowany zostanie obóz etnograficzny skierowany do studentów studiów etnograficznych, antropologicznych, kulturoznawczych, etnologicznych i pokrewnych oraz do osób planujących wybranie tego typu kształcenia z przeznaczeniem na zapoznanie się z problematyką i metodologią badań etnograficznych oraz wykorzystaniem zdobytej wiedzy w praktyce oraz próbą ich dokumentacji.

Inspirowanie tradycją
Działanie skupione na twórczym inspirowaniu się tradycją we współczesnym świecie w ramach wydarzenia kulturalnego "Sobótki Poleskie". Jest to integralna część projektu – kolejny przystanek Poleskiego Wozu Tradycji, przedsięwzięcie pokazujące spuściznę kultury tradycyjnej, jej transformację, przemiany i współczesne konteksty jej występowania. Motyw realizowany każdego roku nawiązuje do tematyki badań terenowych podejmowanych podczas obozów etnograficznych, oraz trasy wozu, pokazując kontekst badanej naukowo, dokumentowanej tradycji i jej współczesnych przejawów.

 

Sobótki poleskie

Jest to przedsięwzięcie pokazujące spuściznę kultury tradycyjnej Polesia Zachodniego, jej transformację, przemiany i współczesne konteksty jej występowania bazując na tematyce obrzędowości nocy świętojańskiej. Impreza stanowi wartościowy model uczestnictwa w kulturze i popularyzacji unikalnych, zanikających już zjawisk kultury tradycyjnej Polesia. "Sobótki Poleskie" pełnią kluczową rolę w życiu kulturalnym regionu aktywizując społeczność lokalną oraz wspierając współpracę na szczeblu regionalnym, a nawet międzynarodowym. Jest to jedyna wydarzenie o charakterze transgranicznym we wschodniej Polsce.

 

W ramach wydarzenia co roku odbywają się:

1. widowiska obrzędowe trzech granic: podczas wydarzenia rekonstruowane są widowiska dotyczące obrzędu nocy świętojańskiej na Polesiu przez tradycyjne zespoły obrzędowe. Zaprezentowane zostaną przedstawienia z Polski, Białorusi i Ukrainy, aby ukazać współistnienie i przenikanie się tradycji wielokulturowego, kresowego regionu Polesia oraz przywołać szerszy kontekst pochodzenia tego słowiańskiego obrzędu. Zatem co roku zapraszani będą artyści ludowi w tym folklorystyczne zespoły młodzieżowe reprezentujące obrzędowość naszych sąsiadów i poniekąd wspólną tradycję;

2. koncerty zespołów folkowych o wysokim poziomie artystycznym, czerpiących inspiracje z tradycyjnych form muzycznych o nowoczesnej formie przekazu i nowatorskich aranżacjach;

3. etno impresariat - koncert specjalny - muzyczne kolaboracje. Każdego roku zespoły zaproszone na koncerty finałowe przeprowadzą wcześniej warsztaty ze śpiewaczkami ludowymi z powiatu włodawskiego, by podczas koncertu zaprezentować aranżacje do wybranych pieśni. Działanie to umożliwi udział w projekcie nosicieli tradycji i twórczą interpretacje pieśni. Osoby zaangażowane do projektu muzycznego - zespoły śpiewacze, przedstawiciele ruchów amatorskich będą miały możliwość współpracy ze znanymi artystami, muzykami co podniesie poczucie dumy lokalnych środowisk i będzie zarazem promocją dziedzictwa muzycznego Polesia;

4. potańcówka w dawnym stylu - oberki, mazury, walczyki, tańce i zabawy jakie pamiętają nasi dziadkowie;

5. do źródeł - spotkania, panele dyskusyjne, warsztaty i pokazy przybliżające zwyczaje związane z nocą świętojańską, trasą Wozu Poleskiego oraz tematem badań podejmowanych w poszczególnym roku. skierowane zarówno do dzieci, młodzieży jak i starszych pokoleń;

6. etno aranżacje - przygotowanie scenografii wydarzenia, która ukazywać będzie aspekt wizualny tradycji sobótkowej z wykorzystaniem nowych, multimedialnych technik prezentacji opartych na dialogu artystycznym: współczesny artysta-twórca ludowy. Scenografia zawierać będzie elementy sztuki regionalnej wykonane przez okolicznych twórców ludowych oraz aranżacje przestrzeni wydarzenia ujęte w twórczy, kreatywny sposób z wykorzystaniem współczesnych metod wizualizacji.

 

Projekt „Poleski Wóz Tradycji” został dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Kultura Ludowa i Tradycyjna