Sprawiedliwi z Ziemi Włodawskiej - „Kto ratuje jedno życie, ratuje cały świat”

Sprawiedliwy wśród Narodów Świata to najwyższe izraelskie odznaczenie cywilne nadawane nie-Żydom, przyznawane przez Yad Vashem w Jerozolimie.

Medal i dyplom zostały ustanowione dekretem Knesetu w 1963. Na medalu widnieje pochodzący z Talmudu napis „Kto ratuje jedno życie – ratuje cały świat”. Medal zaprojektował Nathan Karp.

Zgodnie z żydowską tradycją, termin Sprawiedliwi wśród Narodów Świata (hebr. Chasidim Umot ha-Olam) oznaczał pierwotnie nie-Żydów, którzy byli dobrymi, bogobojnymi ludźmi. Według Talmudu na świecie w każdym pokoleniu żyje 36 ukrytych sprawiedliwych, którzy swoim postępowaniem chronią rodzaj ludzki przed gniewem Bożym.

Kapituła instytutu pamięci Yad Vashem przyznaje wyróżnienie osobom i rodzinom, które z narażeniem własnego życia ratowały Żydów z Holokaustu podczas II wojny światowej. Pomoc mogła mieć formę indywidualną lub zorganizowaną. Z reguły polegała ona na doraźnym lub długotrwałym ukrywaniu osoby lub osób, organizowaniu dla nich kryjówek, ucieczek z gett, dostarczaniu fałszywych dokumentów tożsamości, pieniędzy, żywności, odzieży czy leków.

Sprawiedliwi, są odznaczani za życia lub pośmiertnie podczas uroczystych ceremonii, które odbywają się na całym świecie, przeważnie w miejscu zamieszkania uhonorowanych, ich rodzin bądź w Izraelu, w siedzibie Instytutu Yad Vashem.

Każda osoba, którą uznano za Sprawiedliwego wśród Narodów Świata, jest uprawniona do otrzymania od Yad Vashem stosownego certyfikatu. Jeśli osoba ta nie żyje, jej krewny może wystąpić o nadanie jej pamiątkowego obywatelstwa. Polityką Yad Vashem jest kontynuowanie programu tak długo, jak długo wnoszone będą prośby o przyznanie tego tytułu, wsparte mocnymi dowodami, spełniającymi wyznaczone kryteria.

Podstawowe kryteria przyznania tytułu Sprawiedliwego, obowiązujące we wszystkich krajach:

• osoba aktywnie działała na rzecz ocalenia jednego lub więcej Żydów, którym groziła śmierć lub wywózka do ośrodka zagłady,

• w związku z udzielaną pomocą osoba ryzykowała życie, wolność lub stanowisko,

• motywacją była bezinteresowna potrzeba niesienia pomocy prześladowanym Żydom, której celem nie było uzyskanie korzyści materialnych lub innych zysków,

• istnieją zeznania uratowanych lub przynajmniej jednoznaczna dokumentacja opisująca rodzaj udzielonej pomocy i jej okoliczności.

Liczba wniosków o przyznanie tytułu wynosi około 600 rocznie, z czego około 20% jest odrzucanych.

Sprawiedliwy mieszkający w Izraelu otrzymuje co miesiąc wsparcie finansowe w wysokości średniej pensji. Dodatkowo przyznawany jest jemu i jego współmałżonkowi 8-dniowy zasiłek zdrowotny i zapewniane są darmowe usługi zdrowotne, w oparciu o izraelskie prawo ubezpieczeniowe. Obecnie jest to kilkadziesiąt osób.

Sprawiedliwy, który cierpi z powodu kłopotów finansowych, jest wspierany, niezależnie od miejsca zamieszkania, przez fundację Jewish Foundation for the Righteous, założoną w Nowym Jorku organizację filantropijną.  Anne Frank Fonds, z siedzibą w Bazylei w Szwajcarii wyszukuje osoby potrzebujące pomocy medycznej.

Dotychczas tytuł Sprawiedliwych wśród Narodów Świata otrzymały 28 217 osób z 51 krajów, w tym 7 232 Polaków (stan na 1 stycznia 2022 r.).

Czas trwania ekspozycji: 20.09.2024 r.- 25.05.2025 r.

Miejsce: Babiniec górny w Wielkiej Synagodze

 

Wystawa opracowana w ramach zadania: SZLAKIEM ZBRODBNI NIEMIECKICH WE WŁODAWIE – ZAPOMNIANA HISTORIA LUDOBÓJSTWA

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w programie MIEJSCA PAMIĘCI I TRWAŁE UPAMIĘTNIENIA W KRAJU 2024.